Uczyć – bawiąc! O skuteczności stosowania zabawy i technik pamięciowych na lekcjach
Podręczniki nie zawsze są sprzymierzeńcem nauczyciela w szukaniu sposobów na ciekawą lekcję. Jak sprawić, żeby uczeń wyniósł ze szkoły coś więcej niż swój plecak przeładowany książkami? Czy to możliwe, żeby wiedza sama pchała się do głów? Co zrobić, żeby uczniowie po dzwonku na przerwę nie chcieli opuścić klasy? Na te wszystkie pytania odpowiedź jest jedna – uczyć przez zabawę! Nauczyciele coraz częściej oprócz tradycyjnych metod nauczania chętnie wprowadzają inne, bardziej atrakcyjne dla współczesnego ucznia.
Jak wyglądała nauka liczenia w dawnej Mezopotamii? Lekcja historii może okazać się także ciekawą lekcją matematyki. Na lekcji historii uczniowie prezentują wierzenia, kulturę oraz zajęcia mieszkańców starożytnej Mezopotamii, Egiptu czy Izraela. Mogą uczyć się także średniowiecznego układu miasta na przykładzie swojego miasteczka. Koniec z nudą – wiedza i nauka o swojej małej ojczyźnie jest dużo przyjemniejsza.
Gdyby Jan Kochanowski wiedział, że jego fraszki po kilku stuleciach będą interpretowane za pomocą plastikowych cegiełek zwanych klockami LEGO, pewnie złapałby się za głowę. No cóż, trzeba iść z duchem czasu i wykorzystywać nowe metody. A Lego-Logos jest innowacyjną metodą kształcenia umiejętności analizy i interpretacji tekstów. Pomaga kształcić zarówno umiejętności czytania „ze zrozumieniem”, jak i wnikliwego słuchania. Ponadto uczy wzajemnej tolerancji i akceptacji twórczego myślenia. Na czym polega? Uczniowie otrzymują fraszki Jana Kochanowskiego, które mają stanowić przedmiot refleksji. Po zapoznaniu się z utworami muszą w niewielkich zespołach zaprezentować zrozumienie odczytanego tekstu, wykorzystując właśnie klocki LEGO. Każdy projekt jest wnikliwie analizowany. Jak wiadomo przyjemność zabawy i nauki wpływa na łatwość przyswajania wiedzy, dlatego tej lekcji uczniowie na pewno szybko nie zapomną – komentuje Ewa Zienkiewicz-Franczak, polonistka w jednej z lubskich szkół.
Jak uczyć się skutecznie?
To pytanie od dawna intryguje wielu uczniów. Każdy chciałby nauczyć się szybko i bezboleśnie – najchętniej… bez własnego udziału. Warto znać kilka uniwersalnych reguł, których zastosowanie na pewno poprawi skuteczność nauki niezależnie od przyjętej metody. Na początku należy zaznaczyć, że każde dziecko może nauczyć się wszystkiego. Kluczem jest poznanie jego indywidualnych preferencji, własnego stylu uczenia się oraz odpowiednie dobranie metod. Co ważne, nie ma jednej recepty na efektywną naukę, która pasowałaby wszystkim. To bardzo indywidualna kwestia, uzależniona od szeregu różnych czynników i wielu wymiarów naszego indywidualnego stylu uczenia się. Dobrze jest już na początku lekcji usprawniać funkcjonowanie półkul mózgowych. Świetnym sposobem jest Alfabet games – ćwiczenie umysłu pozwalające zsynchronizować półkule mózgowe. Efektem wykonywania ćwiczenia jest między innymi znacznie lepsza koncentracja, a w konsekwencji osiąganie stanu skupienia, w którym nasz umysł jest całkowicie wolny od niechcianych myśli. Stan ten jest nazywany stanem alfa, ponieważ dostraja działanie naszego umysłu do działania właśnie według fal alfa.
Nasz mózg zapamiętuje to, co ciekawe, intrygujące, co wzbudziło nasze emocje. Natomiast naszej uwadze zupełnie umyka to, co nudne, z naszej perspektywy niepotrzebne, czego w naszym odczuciu nie wykorzystamy. Pozyskujemy też informacje różnymi zmysłami – czasem nie tymi, które preferujemy. Jeśli zaangażujemy wszystkie zmysły – przeczytamy, usłyszymy, wypowiemy i jeszcze te pozyskane informacje w jakiś konkretny sposób wykorzystamy, możemy łatwiej zapamiętać przyswajany materiał. Dlatego ciekawym ćwiczeniem jest także łańcuchowa metoda skojarzeń angażująca zmysły uczniów. Dziesięć wyrazów uczniowie zapamiętują w mig, tworząc historię pełną niesamowitych znaczeń. Bo o to właśnie chodzi w tej metodzie – ma być niezwykle i interesująco. Obrazy tworzone podczas opowiadanej historii są zazwyczaj plastyczne, żywe, odczuwalne wszystkimi zmysłami. Akrostychy czy haki pamięciowe również mają swoje zastosowanie na lekcjach i także wzbudzają wiele emocji. I na koniec – istotna jest także… dieta dziecka, tak ważna w jego rozwoju i sprzyjająca uczeniu się, czyli zdrowe jedzenie, które nie obciąża organizmu i zawiera dużo witamin i minerałów.
To zaledwie kilka przykładów na to, że wykorzystując różnorodne techniki i metody jesteśmy w stanie pomóc uczniom w efektywnej nauce. Nauka nie powinna kojarzyć się tylko ze żmudnym ślęczeniem nad książkami. Może stać się bardzo twórczym, ciekawym i pełnym wyzwań procesem.